Net als onze collega’s hiervoor wil ook de fractie van Seyst.Nu haar dank uitspreken voor het verzorgen van de Jaarstukken, 1e Bestuursrapportage en Kadernota. Wat ook al vaker uitgesproken is maar nog zeker een keer benoemd mag worden is de heldere indeling met de veelal vrolijke poppetjes als status. Dank daarvoor dus.  We zijn nu halverwege de raadsperiode en wat we zien is dat het college gestaag werkt aan de uitvoering van het coalitieakkoord.

Financiele positie Zeist
Waar Seyst.Nu zich in oktober vorig jaar grote zorgen maakte over het financieel perspectief van onze gemeente, kunnen wij nu wat rustiger ademhalen. Zouden wij, op basis van de 1^e Bestuursrapportage, het jaar 2024 nog afsluiten met een tekort van 45.000,00 euro, dankzij de extra inkomsten vanuit het Rijk te weten 802.000,00 euro verwachten wij nu het jaar af te sluiten met een positief saldo van 757.000,00 euro. Daarmee zijn we nog niet uit de wind want voor het jaar 2025 zijn er meer kosten dan baten te verwachten, de begroting 2025 is dan ook negatief. Maar de vooruitzichten voor de jaren daarna zijn ronduit positiever en laten geen negatieve cijfers zien.

Daarmee lijkt Zeist uitzonderlijk goed te presteren in vergelijking met veel andere Nederlandse gemeenten. Terwijl 280 gemeenten volgens de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) voor 2026 en 2027 een negatief resultaat in hun meerjarenbegroting presenteren, heeft Zeist een positieve financiële toekomst voor ogen. Dit roept de vraag op wat Zeist anders heeft gedaan dan menige gemeente. Wordt er efficiënt met geld omgegaan waardoor er minder verspild is? Zijn er specifieke bezuinigingsstrategieën geweest of te verwachten? Ook investeringen in digitale en innovatieve oplossingen kunnen de efficiëntie van dienstverlening verhogen zonder de kosten significant te verhogen. Deze maatregelen zouden te prijzen zijn. Maar het kan ook zijn dat uitgaven naar een later moment verschoven zijn, of is er minder of te weinig geld uitgegeven aan bepaalde diensten waar het wel nodig was, denk aan Jeugdzorg, WMO, het uitreiken van hulpmiddelen. Kostenbeheersing is noodzakelijk maar bezuinigingen in deze sector mogen niet ten koste gaan van de kwaliteit en toegankelijkheid van de zorg.

Naast de vraag om uitleg inzake deze positieve wending, wil Seyst.Nu er op wijzen dat transparantie en voortdurende monitoring cruciaal zijn om ervoor te zorgen dat deze positieve financiële vooruitzichten duurzaam zijn op de lange termijn.

Dienstverlening en personeel
Duurzaamheid zouden wij ook graag terugzien in de personele inzetbaarheid binnen de gemeente. Een landelijk relatief hoog ziekteverzuim en een krappe arbeidsmarkt, dit resulteert in een gemeentelijke dienstverlening die in zwaar weer verkeert. Zeist is hier geen uitzondering op. Het voorstel om in september een plan op te stellen en vanaf januari extra geld beschikbaar te stellen vinden wij een te lange termijn strategie. Het probleem is er NU, durf dan ook NU te investeren in bijvoorbeeld meer tijdelijke inhuur of het versnelt vergroten van de recruitmentcapaciteit waarmee we sommige doelen en ambities sneller kunnen bewerkstelligen. Dit klinkt wellicht financieel niet positief maar met de juiste inzet en goede grip op inhuur zet je mensen gericht in en door scherp te kijken naar kosten kun je het beheersbaar houden. Laten we niet vergeten dat goede dienstverlening meer betekent dat alleen het uitvoeren van taken. Het vraagt om een voortdurende inspanning om diensten toegankelijk, efficiënt, transparant, persoonlijk en innovatief te maken. Daarmee zou Seyst.Nu de aandacht willen vestigen op een veel gehoord probleem, namelijk het gebrek aan goede communicatie tussen gemeente en inwoners. Deze wordt als onvoldoende ervaren waardoor inwoners zich niet gehoord voelen. Ook kunnen klachten escaleren door het gebrek aan tijdige terugkoppeling, wat uiteindelijk extra druk bij de gemeentelijke diensten oplevert.

Participatie
Goede dienstverlening is onlosmakelijk verbonden met effectieve participatie. Participatie bij gemeentelijke beslissingen is een waardevol instrument om de lokale democratie te versterken en ervoor te zorgen dat beleid en plannen aansluiten bij de behoeften van de gemeenschap. Inwoners van Zeist worden graag gehoord en terecht. Zij hebben veelal lokale kennis die bij kan dragen aan beter geïnformeerde beslissingen. En laten we vooral niet vergeten: het betreft hier zaken die hun leven en omgeving beïnvloeden, door ons in te beelden hoe hun leven wordt beïnvloed door voorgestelde veranderingen kunnen wij hen beter begrijpen, welk begrip helpt in onze interacties en beslissingen. Dit brengt mij tot de tevreden smiley’s in zowel de jaarrekening als in de eerste bestuursrapportage bij participatie. Processen lopen soepeler, kortere doorlooptijd, tevredenheid over het proces en de communicatie. Seyst.Nu vindt dit een erg positieve weergave en wij zien uitdagingen in het verwachtingsmanagement en de communicatie: inwoners hebben vaak hoge verwachtingen maar wordt er voldoende uitgelegd dat participatie niet inhoudt dat alle wensen worden ingewilligd? Wat wordt er gedaan met het opgehaalde tijdens inspreekavonden, uit enquêtes? Het ontbreken van een duidelijke omschrijving van participatie en een goede terugkoppeling achteraf, gaat ten koste van het draagvlak terwijl juist besluiten die in samenspraak met de gemeenschap zijn genomen, breder geaccepteerd en ondersteund worden het gevoel van gemeenschapszin kunnen bevorderen. Seyst.Nu promoot duidelijke communicatie via toegankelijke participatiekanalen voor iedereen over hoe participatieprocessen werken en hoe burgerinput wordt gebruikt in de besluitvorming. En heel belangrijk: Feedback loops: Informeer inwoners over de resultaten van participatieprocessen en hoe hun input is meegenomen in beslissingen.

Veiligheid
Een tevreden gemeente is een veilige gemeente. Wanneer inwoners tevreden zijn met hun gemeente, voelen ze zich vaak meer betrokken bij hun gemeenschap wat kan leiden tot sterke gemeenschapsbanden, een omgeving waarin mensen elkaar kennen en ondersteunen, wat weer kan bijdragen aan een gevoel van veiligheid. Tevreden inwoners zijn eerder geneigd deel te nemen aan buurtwachten, lokale verenigingen en andere initiatieven die de veiligheid bevorderen. In veel wijken zijn inmiddels buurtwachten of buurtpreventieteams actief die samenwerken met de politie om de veiligheid in de buurt te verhogen. Seyst.Nu zou graag zien dat hier nog meer bekendheid aan gegeven wordt. Ook bij veiligheid op straat speelt de kwaliteit van gemeentelijke voorzieningen en diensten een rol. Goed verlichte straten en parken kunnen criminaliteit verminderen en het veiligheidsgevoel van bewoners vergroten. Verkeersveiligheid, verminderde toegankelijkheid door obstakels, Seyst.Nu heeft er bij de Algemene Beschouwingen in oktober vorig jaar aandacht voor gevraagd en het College een overzicht aangeboden van door inwoners aangemerkte misstanden in Zeist onder de naam: “Prettig naar Buiten” wat geleid heeft tot een aantal positieve veranderingen. Echter, ondanks de geboekte vooruitgang zijn er nog steeds problemen die door de gemeente aangepakt moeten worden. Separaat zullen wij hier schriftelijk wederom aandacht voor vragen.

Wat kunnen we daarnaast nog meer doen om tevredenheid en daarmee veiligheid te bevorderen: Seyst.Nu blijft ook nu vragen om meer BOA’s. Met de politie onder druk, bieden boa’s een aanvullende handhavingsrol. Ook fungeren Boa’s als een zichtbare afschrikking tegen misdaad en door hun aanwezigheid op straat bouwen boa’s een relatie op met de gemeenschap, wat kan leiden tot een verbeterd gevoel van veiligheid. Ook zou Seyst.Nu graag een uitbreiding van cameratoezicht zien. Camerasystemen kunnen potentiële criminelen afschrikken. Videobeelden kunnen cruciaal zijn voor het sneller opsporen en vervolgen van misdaden. Uiteraard moet bij uitbreiding van cameratoezicht de balans tussen veiligheid en privacy bewaakt worden. Transparantie over gebruik van camera’s en de verzamelde gegevens is ook hier cruciaal.

Wat het gevoel van veiligheid ook ondermijnt is de overlast door hangjongeren en jeugdcriminaliteit, een groeiend probleem in veel stedelijke centra. Deze problematiek vereist een aanpak waarbij preventie, handhaving en rehabilitatie centraal staan en met aandacht voor zowel de kortetermijn- als de langetermijnoplossingen. Handhaving heb ik hiervoor benoemd, en hoewel handhaving een belangrijk onderdeel is van de aanpak, zou onze voorkeur uitgaan naar inzet om aan de voorkant overlast door jongeren te verminderen en juist een positieve verandering te bewerkstelligen. Er zijn verschillende strategieën en maatregelen die naast handhaving kunnen worden ingezet om tot deze verandering te komen. Seyst.Nu vraagt aandacht voor de groep 15–, 16–, 17–jarigen die een geschikte plek in het centrum van Zeist missen om hun vrije tijd door te brengen, wat kan leiden tot verveling wat hen vatbaar maakt voor negatieve groepsdruk. Jongeren hebben behoefte aan spanning en uitdaging. Zonder positieve uitlaatkleppen kunnen ze risicovol gedrag vertonen om deze behoefte te bevredigen. Een effectief alternatief is het opzetten van een jeugdhonk, een plek waar jongeren zich kunnen verzamelen en ontspannen, met leeftijdsgenoten om gaan en nieuwe vriendschappen sluiten. Daarnaast zou het fijn zijn als er een diversiteit aan activiteiten mogelijk is, denk aan sport, kunst, muziek, en educatieve programma’s. Seyst.Nu pleit met spoed voor inzet op het oprichten van een jeugdcentrum in het centrum van Zeist die veilige en positieve activiteiten aanbiedt. Ook hierbij is de gemeenschapsbetrokkenheid cruciaal net als het blijven monitoren van de maatregelen en deze aanpassen op basis van nieuwe inzichten. Wij denken dat wij hierbij bijdragen aan een gecoördineerde en empathische aanpak om jeugdcriminaliteit tegen te gaan.

Om af te sluiten heeft Seyst.Nu nog één vraag met betrekking tot de woningnood. Heeft het College plannen om mee te gaan in ambitie van het kabinet om flexwoningen te realiseren? (6) Deze zijn snel te bouwen, verplaatsbaar en betaalbaar. Ook kunnen deze woningen gebouwd worden met duurzame materialen en energiezuinige systemen. Met de bouw van flexwoningen zou de acute woningnood voor bijv. starters, verlicht kunnen worden.

Dank voor uw aandacht.